Jak bezpiecznie przechowywać swoje kopie bezpieczeństwa? Przegląd metod

Informatycy wyróżniają kilka rodzajów kopii zapasowych. Najzwyklejszy backup polega po prostu na skopiowaniu plików na inny nośnik. Cały proces nie jest w żaden sposób nadzorowany. Nie interesuje nas to, które pliki zostały od ostatniego backupu zmienione. Po prostu usuwamy poprzednią kopię i robimy nową od zera.

Taka metoda jest dobra dla początkujących i średnio zaawansowanych użytkowników, którzy archiwizują nie więcej niż kilkadziesiąt GB danych. Jeśli do skopiowania jest np. pół terabajta warto wybrać bardziej precyzyjny sposób. Mowa tutaj o tzw. przyrostowej lub różnicowej kopii zapasowej.

Podczas ich tworzenia wykonywane są kopie tylko tych plików, które zostały utworzone lub zmodyfikowane od czasu poprzedniego backupu. Specjalne programy do tworzenia kopii zapasowych oferują taką funkcję. Dodatkowo pozwalają wybrać czy zachować, czy też skasować pliki w międzyczasie usunięte.

Backup lokalny kontra backup online

Wszystkie narzędzia do tworzenia kopii zapasowych możemy podzielić na dwie duże kategorie. Pierwsza to backupy lokalne, wykonywane na fizycznym nośniku. Może to być inna partycja komputera, dysk zewnętrzny, pendrive, karta pamięci czy dysk CD, DVD lub Blu-ray.

Druga to backupy online. Nie potrzebujemy do ich wykonania żadnych nośników fizycznych. Dane są zapisywane na zdalnym serwerze zarządzanym przez dostawcę usługi kopii zapasowej. W zależności od wariantu (darmowy, płatny) mamy do dyspozycji określoną ilość miejsca, a backupem zarządzamy z poziomu klienta (zainstalowanego w systemie programu) lub przeglądarki.

Każda z tych metod ma swoje zalety i wady. Przyjrzyjmy się im dokładniej:

Jak widać różnice między obiema formami są bardzo duże. Każda metoda ma swoje zalety i wady. Backup na fizycznym nośniku jest podatny na uszkodzenia mechaniczne, ale całkowicie niezależny od obcej infrastruktury. Nie potrzebuje też dostępu do WWW. Backup online jest wygodniejszy, ale przechowywanie danych w tzw. chmurze wiąże się z pewnym ryzykiem np. ataków hakerskich.

Narzędzia backupu lokalnego

Tak jak już wspominałem najpopularniejsze, używane przez większość indywidualnych użytkowników nośniki backupu lokalnego to:

• inna partycja komputera,

• dysk zewnętrzny,

• pendrive,

• karta pamięci,

• dysk CD, DVD lub Blu-ray.

Najmniej bezpieczne jest bez wątpienia przechowywanie danych na innej niż systemowa partycji HDD. Chroni nas to jedynie przed awarią OS-u, a nie przed fizycznym uszkodzeniem całego dysku twardego. W przypadku zawirusowania systemu granica między partycjami nie chroni nas przed infekcją.

Dysk zewnętrzny jest bezpieczniejszy, a przy tym wygodny w obsłudze. Obecnie można bez problemu kupić za kilkaset złotych terabajtowy HDD 2,5" z obsługą standardu USB 3.0, który oferuje dużo szybszy transfer danych niż USB 2.0. 1 TB to ilość miejsca wystarczająca prawie każdemu użytkownikowi indywidualnemu.

Wadą jest na pewno podatność na uszkodzenia. Leżący na biurku dysk łatwo zalać kawą czy herbatą, można go także upuścić podczas podłączania, co rodzi spore ryzyko awarii. Modele z USB 2.0 są ślamazarne - skopiowanie kilkuset GB zajmuje na nich nawet kilka godzin.

Standardowy backup lokalny obejmujący dokumenty, filmy, zdjęcia czy wideo można wykonać bez użycia jakichkolwiek programów. Osoby o większych wymaganiach, np. chcące robić np. przyrostowe kopie bezpieczeństwa lub zapisywać ustawienia systemu operacyjnego, powinny zainteresować się jednak innymi usługami.

W system Windows wbudowane jest narzędzie o nazwie Kopia zapasowa. Oprócz niego mamy do wyboru programy innych firm niż Microsoft:

HDClone - Bezpłatna aplikacja umożliwiająca tworzenie dokładnych kopii partycji dysku twardego lub całego HDD. Program obsługuje dyski ATA/SATA. Działa w systemach Windows 98-8.

Cobian Backup - Darmowa aplikacja do wykonywania kopii bezpieczeństwa, która potrafi zapisywać backupy zarówno na dysku lokalnym, jak i na dyskach sieciowych oraz serwerach FTP. Konieczne jest posiadanie własnego serwera.

Paragon Drive Backup - Bezpłatny program, który potrafi tworzyć wierne kopie całych dysków twardych w czasie rzeczywistym. Użytkownik może w tym czasie normalnie pracować na komputerze. Funkcja klonowania pozwala przenieść OS na nowy dysk.

USB Image Tool - Specjalistyczna aplikacja przeznaczona do tworzenia backupów kart pamięci oraz pendrive'ów. Efektem pracy programu jest plik w formacie IMG, który można np. zapisać na płycie DVD.

Inne płatne programy, które warto przetestować szukając zaawansowanych rozwiązań, to m.in. Norton Ghost.

Pendrive to niewielkie urządzenie mieszczące się bez trudu w kieszeni spodni. Głównie wykorzystywane jest do przenoszenia danych z komputera na komputer, a nie do tworzenia kopii zapasowych.

Wadą pendrive'ów jest stosunkowo niewielka pojemność. Największe modele w przystępnej cenie mają 64GB. Urządzenia większe potrafią kosztować za to 500, 1000 i więcej złotych. Ilość pamięci jest więc dużo mniejsza niż w przypadku dysku zewnętrznego za 200-400 zł.

Karta pamięci ma te same cechy co pendrive. Charakteryzuje się niewielką w porównaniu z dyskami twardymi pojemnością i gorszym niż HDD stosunkiem pojemności do ceny. Zaletą obu rodzajów nośników jest niewielki rozmiar. Można je więc schować w domu w miejscu niedostępnym dla złodziei.

Ostatni typ to różnego rodzaju dyski optyczne. Najpopularniejszy rodzaj to oczywiście DVD, oferujące w wersji standardowej 4,7 GB za około złotówkę lub nawet mniej. Niestety musimy wtedy posiadać komputer z nagrywarką DVD (użytkownicy mniejszych laptopów nie skorzystają więc z tej opcji).

Poza tym płyty nagrywają się dość długo, a w wariancie DVD-R nie mogą być zapisywane ponownie. Każda kopia zapasowa to nowy nośnik, co zwiększa koszty backupu w dłuższej perspektywie. Alternatywą są krążki DVD-RW, których ceny są jednak kilkakrotnie wyższe niż płyt jednokrotnego zapisu.

Dodatkowy problem to stosunkowo mała odporność nośników optycznych na uszkodzenia mechaniczne. Krążki łatwo porysować, mogą one także się zakurzyć. Utrzymanie ich w idealnym stanie wymaga sporo wysiłku. Muszą być przechowywane w szczelnie zamkniętych opakowaniach z dala od kurzu.

Narzędzia backupu online

Problemów z przechowywaniem nośników nie mają użytkownicy narzędzi do backupu online. Można je podzielić na dwie grupy. Pierwsza to tzw. e-dyski lub wirtualne dyski twarde. Wykonywanie kopii bezpieczeństwa odbywa się tu w trybie ręcznym - wybieramy po prostu katalog i wrzucamy go online. Ta grupa była dawniej popularna, obecnie już zanika.

Druga kategoria to usługi webowe z funkcją synchronizacji. W zależności od programu opcja ta działa różnie. Np. w serwisie edysk.pl można korzystać z samego dysku lub dodatkowo zainstalować program Bekaper, który automatyzuje proces tworzenia kopii bezpieczeństwa i wysyła online wybrane przez użytkownika zasoby.

Opcję automatycznej synchronizacji oferuje również GG Dysk. Użytkownik ma do dyspozycji 5 GB za darmo. Wymiana plików odbywa się za pośrednictwem komunikatora GG. 7 GB oferuje z kolei SkyDrive firmy Microsoft. Wszystkie pliki wrzucone do folderu SkyDrive na komputerze są wysyłane na serwer.

Kolejna ciekawa alternatywa to Dropbox. Mamy tu 2 GB miejsca za darmo. Oprócz tego są płatne plany Pro do 500 GB i plany biznesowe od 1 TB. Dropbox bazuje na niewielkim kliencie instalowanym na dysku i folderze Dropbox w dowolnym miejscu HDD (może to być np. folder główny na partycji). Wszystkie pliki znajdujące się w tym katalogu są automatycznie synchronizowane z serwerem.

Usługi online w rodzaju SkyDrive'a czy Dropboxa mogą być używane nie tylko do tworzenia kopii bezpieczeństwa. Umożliwiają dostęp - za pośrednictwem interfejsów online - do danych z każdego komputera podłączonego do internetu. Ułatwiają udostępnianie plików znajomym czy dystrybucję dokumentów między wieloma urządzeniami (laptop, komputer stacjonarny, smartfon, tablet).

Co przyniesie przyszłość?

W najbliższych latach usługi backupu online na pewno będą coraz popularniejsze. Dla większości osób taki wariant jest po prostu tańszy i wygodniejszy. Szczególnie wtedy, gdy mamy raptem kilka GB danych, które chcemy zabezpieczyć (najważniejsze dokumenty, zdjęcia itp.) i wystarczy nam plan darmowy.

Kopie bezpieczeństwa z użyciem fizycznych nośników, przede wszystkim zewnętrznych dysków twardych, będą nadal popularne np. wśród fanów filmów w jakości HD. Kolekcje takich klipów mogą zajmować setki GB. Sam ich upload na serwer zająłby na typowym polskim łączu wiele dni.

Fizyczne nośniki pozostaną także domeną firm, które nadal często nie ufają rozwiązaniom online i poszukują profesjonalnych metod tworzenia kopii bezpieczeństwa.

Komentarze