ZIP to standard, który jest prawdziwym staruszkiem. Powstał w 1989 r. i był bezpośrednim następcą formatu ARC. Oryginalna aplikacja do obsługi archiwów ZIP nazywała się PKZIP. Na początku 1990 r. pojawił się WinZip - najpierw był to jedynie graficzny interfejs dla PKZIP-a.
Z czasem WinZip stał się pełnoprawnym programem - najpopularniejszą tego typu usługą na komputerach klasy PC. Dawniej można było z niego korzystać całkowicie za darmo. Nie było to do końca zgodne z licencją shareware tego produktu, więc WinZip stał się jedną z najczęściej piraconych aplikacji w historii.
W 2006 r. WinZipa przejął Corel i wprowadził dodatkowe ograniczenia. Dziś z programu można korzystać za darmo tylko przez 45 dni. Później trzeba zapłacić 30-50 dol. Aplikacja nie doczekała się polskiej wersji językowej, a jej popularność nieco spadła wraz z wydaniem Windowsa XP, który potrafił sam rozpakowywać ZIP-y.
RAR - rodem z Rosji
RAR to drugi znany format kompresji. Uchodzi on za wolniejszy od ZIP-a, ale skuteczniejszy. W przeciwieństwie do ZIP-a, który na niektóre platformy i środowiska programistyczne jest dostępny na licencji Open Source, RAR to format zamknięty, komercyjny.
Dlatego trudno znaleźć dobry, darmowy program alternatywny w pełni obsługujący ten standard. Bezpłatne aplikacje często rozpakowują RAR-y, ale nie potrafią ich tworzyć. Również system Windows nie dysponuje wbudowanymi narzędziami do obsługi RAR-ów.
RAR pojawił się w 1993 r. i był dzieckiem Rosjanina Jewgienija Roszała. Ten sam programista wydał w 1995 r. WinRAR-a. Dziś kosztuje on ok. 150 zł, co wydaje mi się sporą kwotą jak na tego typu aplikację. Nie da się ukryć, że program również należy do grupy najczęściej piraconego oprogramowania wśród użytkowników Windowsa.
7-Zip - ciekawa alternatywa?
Moim ulubionym programem do obsługi różnego rodzaju archiwów jest 7-Zip. Również wywodzi się z Rosji - jego twórcą jest Igor Pawłow. Pierwsza wersja aplikacji pojawiła się w 1999 r., cały czas jest rozwijana. 7-Zip został ogłoszony najlepszym projektem programistycznym 2007 r. przez znany serwis SourceForge.net.
Program działa w systemach operacyjnych Windows, Mac OS X oraz Linux. Oferuje pod tym względem więcej niż WinRAR (tylko Windows) czy WinZip (Windows i Mac OS X). Podobnie jak dwóch największych konkurentów oferuje integrację z menu kontekstowym Windowsa oraz opcję zabezpieczania archiwów hasłami.
Kolejne funkcje, jakich oczekujemy od tego typu programu, to obsługa archiwów dzielonych, plików samorozpakowujących się oraz szyfrowania. 7-Zip rozpoznaje ponad 10 różnych formatów archiwów, takich jak ZIP, TAR, GZ, BZ, BZ2, 7Z, XZ, RAR, LHA, LZH, ARJ i CAB.
Na szczególną uwagę zasługuje obsługa standardu 7Z, czyli formatu własnego 7-Zipa. Pozytywnie zaskakuje on szybkością kompresji i dekompresji oraz jej skutecznością. 7Z to rozszerzenie open-source'owe, obsługiwane przez wiele innych archiwizerów - także częściowo przez WinZipa i WinRAR-a.
Program jest w stanie tworzyć archiwa w formatach ZIP, TAR, GZIP, BZIP2, 7Z i XZ. Jego największą wadą jest brak możliwości archiwizacji plików jako RAR. Jak już jednak wspominałem niewiele programów poza WinRAR-em oferuje taką funkcję. Częściową obsługą może pochwalić się np. BetterZip.
Z drugiej strony WinRAR tworzy np. wyłącznie pliki ZIP i RAR, a WinZIP tylko ZIP-y, LHA/LZH i ARC. Wszystko zależy więc od tego, czy faktycznie potrzebujemy możliwości kompresji do RAR-a. Ja w praktyce korzystam tylko z ZIP-ów - różnica w skuteczności jest niewielka, a odbiorcy pliku dużo łatwiej go otworzyć.
IZArc - jakie oferuje możliwości?
Kolejnym ciekawym programem do kompresji plików jest IZArc. Działa tylko w Windowsie, ale cechuje się za to dużą szybkością działania i małym apetytem na zasoby systemowe. Usługa oferuje podobne funkcje jak konkurencja - szyfruje archiwa, dzieli je na mniejsze części, łączy pliki, obsługuje hasła.
Rozpakowuje ponad 10 znanych formatów plików (podobny zestaw jak w przypadku 7-Zipa). Potrafi tworzyć archiwa w takich standardach jak ZIP, TAR, GZIP, BZIP2, 7Z, LHA, LZH, CAB. Niestety nie ma funkcji pakowania plików w formacie RAR. Twórcą programu jest bułgarski programista Iwan Zahariew.
Wszystkie funkcje czterech najważniejszych programów możecie jeszcze raz porównać w poniższej tabeli:
|
|
WinRAR |
WinZip |
7-Zip |
IZArc |
|
Opłata |
Ok. 150 zł |
Ok. 100-150 zł |
Brak |
Brak |
|
Systemy |
Windows |
Windows, Mac OS X |
Windows, Mac OS X, Linux |
Windows |
|
Integracja z menu kontekstowym |
Tak |
Tak |
Tak |
Tak |
|
Obsługa haseł i szyfrowania |
Tak |
Tak |
Tak |
Tak |
|
Dzielenie archiwów |
Tak |
Tak |
Tak |
Tak |
|
Obsługa archiwów EXE |
Tak |
Tak |
Tak |
Tak |
|
Otwieranie plików ZIP, RAR i 7Z |
Tak |
Tak |
Tak |
Tak |
|
Tworzenie plików ZIP, RAR i 7Z |
Tylko ZIP i RAR |
Tylko ZIP |
Tylko ZIP i 7Z |
Tylko ZIP i 7Z |
Inne darmowe aplikacje, które warto przetestować, to Ark, Bandizip, Bitser, Disk ARchiver, FileRoller, FilZip, FreeArc, Info-ZIP, KGB Archiver, PeaZip, The Unarchiver, TUGZip, Xarchiver czy ZipGenius. Większość z nich oferuje zestaw funkcji podobny do WinZipa czy 7-Zipa.
Wszystkie oprócz Disk ARchivera obsługują format ZIP. Disk ARchiver to jednak program specjalistyczny, jedyny rozpoznający format plików DAR. Większość pozostałych aplikacji rozpakowuje także pliki 7-ZIP. Ark, Bitser, Fileroller, PeaZip, TUGZip, Xarchiver i ZipGenius pozwalają również na tworzenie tego typu archiwów.
Jak widać wybór programów do kompresji plików jest olbrzymi. Aby rozpakowywać pliki ZIP i RAR oraz tworzyć ZIP-y w zupełności wystarczy nam darmowy program w rodzaju 7-Zipa czy IZArca. Umożliwi on nam także np. rozpakowywanie archiwów podzielonych czy szyfrowanie plików.
Wydawanie pieniędzy ma tylko sens, gdy naprawdę potrzebujemy funkcji pakowania plików do formatu RAR. Wtedy pierwszym wyborem jest komercyjny WinRAR. Dużo lepszym wyjściem jest jednak całkowite odejście od RAR-a na rzecz ZIP-a.
Wbudowana w Windowsa funkcja Foldery skompresowane sprawia, że takie archiwum otworzy praktycznie każdy - nawet początkujący użytkownik niemający pojęcia o standardach archiwizacji i kompresji danych.
